Günümüzde yapılan bilimsel araştırmalar ve geliştirilen teknolojiler toplumun yaşam standardını yükseltmeyi, refah düzeyini artırmayı, eğitim, sağlık, ulaşım, iletişim ve güvenlik gibi temel toplumsal ihtiyaçları yüksek standartlarda karşılamayı hedeflemektedir. Dünyada ileri düzeyli bilimsel araştırma ve teknoloji geliştirme çalışmaları, seçilmiş öncelikli Ar-Ge alanlarında özellikle jenerik (doğurgan) teknolojilerin disiplinler arası bir anlayışla uygulanması ile mümkün olmaktadır. Nanoteknoloji, biyoteknoloji, iletişim teknolojileri, uzay teknolojileri, malzeme teknolojileri, enerji teknolojileri, gıda teknolojileri, medikal teknolojiler ve hızlandırıcı teknolojileri günümüz jenerik teknolojileri olarak öne çıkmaktadırlar.
Parçacık hızlandırıcıları, yüklü temel parçacık demetlerini belirli enerjilere ulaştıran ve bunların enerjilerinden doğrudan veya elde edilen ışınımlar aracılığı ile temel ve uygulamalı bilimlerde yararlanılmasını sağlayan donanımlardır. Parçacık hızlandırıcıları başta temel parçacık fiziği ve nükleer fizik deneyleri olmak üzere malzeme fiziğinden yüzey fiziğine, x-ışınlarından nötron terapisine, proton terapisinden iyon implantasyonuna, petrol ve gaz yataklarının aranmasından çevre atıklarının etkisiz hale getirilmesine, gıda sterilizasyonundan izotop üretimine, nükleer atıkların temizlenmesinden toryuma dayalı nükleer santrallere, polimerizasyondan litografiye, anjiyografiden baca gazlarının temizlenmesine, mikrospektroskopiden güç mühendisliğine, sinkrotron ışınımından serbest elektron lazerlerine, ağır iyon füzyonlarından plazma ısıtılmasına kadar bir çok alanda kullanılmaktadırlar.
Ülkemizde sağlık alanında teşhis ve tedavi amacıyla kullanılan medikal hızlandırıcıların yanı sıra Ar-Ge amacıyla da hizmet verecek iki hızlandırıcı tesisi söz konusudur: Türkiye Atom Enerjisi tarafından SANAEM’de (Sarayköy, Ankara) kurulan Proton Hızlandırıcı Tesisi ve THM projesi kapsamında Ankara Üniversitesi Gölbaşı Kampüsünde kurulumu süren Elektron Hızlandırıcısı ve Lazer tesisidir. Yürütülmekte olan THM projesi kapsamında GeV enerjili proton ve elektron demetlerine dayalı 4 büyük hızlandırıcı tesisin projelendirme çalışmaları devam etmektedir. THM projesi ile ilgili aşamalar ve çalışmalar konusunda proje web sayfasından detaylı bilgi alınabilir: http://thm.ankara.edu.tr
Hızlandırıcı Teknolojileri Enstitüsünün (HTE) kuruluş gerekçesi Ankara Üniversitesi Senatosunun 15.04.2008 tarihli toplantısında aşağıdaki ana başlıklar altında ele alınarak kabul edilmiştir:

  1. HTE bünyesinde kurulması önerilen Hızlandırıcı Teknolojileri ve Uygulamaları, Hızlandırıcı Bazlı Işınım Kaynakları ve Dedektör ve Veri İşleme Teknolojileri Ana Bilim Dalları ülkemizde ilk olacak ve ülkemizin ihtiyaç duyacağı uzmanların yetişmesini sağlayacaktır
  2. HTE, koordinasyonunu yürüttüğü Türk Hızlandırıcı Merkezi projesi kapsamında kurulması öngörülen Elektron Hızlandırıcısı ve Lazer tesisi ile araştırmacılara ve endüstriye disiplinlerarası araştırma ve geliştirme zemini sağlayacaktır. Kurulması öngörülen IR SEL tesisi ülkemizde bir ilk teşkil edecektir.
  3. HTE, ülkemizde parçacık hızlandırıcıları ve dedektörleri ile ışınım kaynakları konularında ana ve alt sistemlerin tasarımı, üretimi, işletimi ve kalite kontrolü konularında farkındalık yaratılmasını ve bu teknolojilerin etkin ve yaygın şekilde kullanılması konusunda öncü rol oynayacaktır.
  4. HTE, koordinasyonunu yaptığı Türk Hızlandırıcı Merkezi projesi kapsamında öngörülen büyük ölçekli (>GeV enerjili) proton ve elektron hızlandırıcılarının tasarlanması, projelendirilmesi ve hayata geçirilmesinde etkin rol oynayacak ve bu sayede ülkemizde özellikle malzeme, nanoteknoloji, biyoteknoloji, elektronik, makina, medikal, yaşam bilimleri, çevre, uzay, optik, gıda, arkeoloji, ilaç, kimya, araştırmalarının kalitesi gelişmiş ülkeler düzeyine çıkacaktır.
  5. HTE, parçacık hızlandırıcıları ve dedektörleri ile ışınım kaynakları alanında ulusal ve uluslararası işbirliğine zemin oluşturacak ve bu amaçla başta THM projesi ortağı Üniversitelerimiz ve konuyla ilgili çalışmalar yürüten TAEK ve benzeri kuruluşlarımızın yanı sıra, dünyada yeri olan ve çok iyi bilinen CERN, DESY, FNAL, IHEP, KEK, SLAC gibi büyük ölçekli hızlandırıcı merkezlerinin yanı sıra SESAME gibi bölgesel merkezler ile de ikili bilimsel işbirliği geliştirecektir.
  6. HTE, hızlandırıcı ve dedektör teknolojileri ile ışınım kaynakları konularında ulusal ve uluslararası düzeyde eğitim, seminer, okul, kurs, çalıştay, kongre, konferans ve benzeri bilimsel etkinlikler organize edecektir.
  7. Koordinasyonu yürüttüğü projeler ve yatırımlar konusunda Ulusal ve Uluslar arası Bilimsel ve Teknik Danışma Komiteleri oluşturacaktır
  8. HTE, hızlandırıcı ve dedektör teknolojileri ile ışınım kaynakları konularında ulusal endüstri ve sanayinin daha çok rol üstlenmesi ve üretici konuma gelebilmesi için gerekli eğitim ve danışmanlık hizmetlerini verecek ve koordinasyonunu yaptığı yatırımlarda yerli üretimi teşvik edecektir.
  9. HTE, Ülkemizde hızlandırıcı teknolojileri ile ilgisi bulunan Üniversiteler, Araştırma Kurum ve Kuruluşları, Bakanlıklar ve Özel Sektör ile eğitim, araştırma ve uygulama alanında işbirliği yapacaktır.